Co to jest system kaucyjny i czemu służy?

System kaucyjny to mechanizm, w którym do ceny napoju w określonych opakowaniach doliczana jest opłata (kaucja), którą konsument może odzyskać, zwracając puste opakowanie do punktu zbiórki. Główny cel: ograniczenie odpadów, zwiększenie recyklingu opakowań, odzysk surowców. https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny

W Polsce system kaucyjny oficjalnie ruszył 1 października 2025 r.

Zakres systemu: jakie opakowania objęte, kiedy i jaka stawka

Opakowania objęte systemem:

• plastikowe butelki (PET) do 3 litrów (jednorazowe) → kaucja 0,50 zł
• metalowe puszki (do 1 litra) → kaucja 0,50 zł

• szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra → kaucja 1,00 zł

Uwaga: tylko opakowania oznaczone specjalnym znakiem systemu kaucyjnego (np. ikona z napisem „Kaucja” i kwotą) kwalifikują się do pobrania/zwrotu kaucji. Opakowania bez tego oznaczenia nie będą przyjmowane.

Ponadto opakowanie musi być puste, niezgniecione, bez zdjętej etykiety (kod kreskowy musi być czytelny), by urządzenia lub pracownicy byli w stanie je poprawnie zidentyfikować.

Opakowań zakupionych przed wejściem w życie systemu (1 października) nie będzie można zwrócić w ramach nowego systemu.

Na dzień dzisiejszy tj. 01.10.2025 Stewiarnia nie posiada na stanie żadnych produktów objętych kaucją. Wraz z pojawieniem się takich produktów będziemy je oznaczać bardzo widoczną flagą „KAUCJA”. Sprzedaż produktów objętych kaucją będzie transparentna dla naszych klientów. Każdy produkt objęty systemem kaucyjnym, będzie oznaczony flagą „KAUCJA” z widoczną wartością kaucji.

Kto podlega obowiązkom?

Obowiązki zależą od wielkości sklepu i rodzaju opakowań:

Sklepy o powierzchni powyżej 200 m²

• Muszą przyjmować puste opakowania objęte systemem od klientów i wypłacać im kaucję.
• Obowiązek dotyczy wszystkich sklepów (nie tylko spożywczych) w których sprzedaje się napoje objęte systemem, np. drogerii, aptek o dużych powierzchniach itp.
• Muszą posiadać punkt zwrotu opakowań lub automaty kaucyjne albo rozwiązania umożliwiające przyjmowanie opakowań ręcznie.
• Rozliczenie przyjętych opakowań odbywa się z operatorem systemu. Sklep wypłaca klientowi kaucję natychmiast, a potem rozlicza się w umowach z operatorem.

Sklepy poniżej 200 m²

• Mają obowiązek pobierania kaucji przy sprzedaży napojów w opakowaniach objętych systemem, ale nie mają obowiązku przyjmowania opakowań (zwrotu), chyba że prowadzą sprzedaż napojów w szklanych butelkach wielokrotnego użytku (np. browary) - w tym przypadku mogą być objęte obowiązkiem także odbioru. https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny-male-sklepy
• Przystąpienie do częściowego prowadzenia punktu zwrotu (dobrowolnie) jest możliwe - mniejsze sklepy mogą współpracować z innymi, tworzyć punkty zbiórki wspólne, by zaoferować klientom usługę zwrotu.

Ministerstwo Klimatu wyjaśnia, że małe sklepy (poniżej 200 m²) mogą, ale nie muszą, uczestniczyć w systemie pełnym zakresie (zwrot opakowań) obowiązek dotyczy głównie pobierania kaucji przy sprzedaży opakowań objętych systemem.

Zasady funkcjonowania w sklepie stacjonarnym

Aby sklep klienta był zgodny z prawem i sprawnie obsługiwał kaucyjny system, oto kluczowe wskazówki:

1. Oddzielna pozycja kaucji na paragonie/rachunku
   Kaucja nie może być wliczana w cenę produktu – musi być wyraźnie widoczna jako osobna linia.
2. Natychmiastowy zwrot kaucji klientowi
   Gdy klient zwraca opakowanie objęte systemem, sklep nie może zwlekać – kaucja musi być wypłacona od ręki (gotówka, bon, przelew) zgodnie z opcją wybraną.
   Sklep nie może wymagać paragonu.
   Sklep nie może ograniczyć zwrotu wyłącznie do bonu – klient ma prawo żądać gotówki, jeśli chce.
3. Obsługa zwrotów
• Możliwe rozwiązania: automaty kaucyjne (butelkomaty), przyjmowanie ręczne (skanowanie kodu kreskowego, identyfikacja opakowania)
• Niezależnie od formy punktu zwrotu (automat lub ręczna obsługa), sklep ma obowiązek przyjąć opakowanie od klienta, jeżeli sklep spełnia warunki odbioru.
• W przypadku awarii automatu lub braku miejsca – sklep nadal nie może odmówić przyjęcia opakowania.
4. Ewidencja i rozliczenia z operatorem systemu
   Sklep musi prowadzić ewidencję ilości opakowań zwróconych i zestawiać je w rozliczeniach z operatorem systemu kaucyjnego.
   Operator systemu będzie odpowiedzialny za odbiór zgromadzonych opakowań z placówki i dalszy recykling/utrzymanie systemu.
   W umowie ze sklepem/operator będzie określona częstotliwość odbioru, terminy rozliczeń kaucji, warunki logistyczne itp.
5. Oznakowanie i komunikacja w sklepie
   Sklep musi być wyraźnie oznaczony jako punkt zbiórki (jeśli ma obowiązek) - informacja dla klientów, że przyjmowane są opakowania, gdzie stoi automat/punkt, jakie typy opakowań.
   Informacje muszą być dostępne wizualnie (plakaty, tablice, komunikaty) i jasne.
6. Obsługa reklamacji / błędów identyfikacji opakowań
   Jeżeli opakowanie nie zostanie poprawnie rozpoznane (np. etykieta nieczytelna, gniecenie), sklep powinien mieć procedurę odwoławczą - możliwość manualnej weryfikacji lub reklamacji dla klienta.
   To może być częścią umowy z operatorem - wskazanie, jak postępować w takich przypadkach.
7. Zapas do wyprzedaży
   Sklepy do końca 2025 r. mogą sprzedawać nadal napoje w opakowaniach bez oznaczenia systemu kaucyjnego (zapasy istniejące przed wejściem w życie przepisów).

Jak wygląda sytuacja w e-commerce / sklepach online

Dla sklepów działających wyłącznie online również pojawiają się istotne wymagania i praktyczne wyzwania:

1. Doliczanie kaucji
• Kaucja musi być doliczona jako osobna pozycja w koszyku / fakturze / paragonie, nie może być „schowana” w cenie produktu.
• W opisach produktów, kartach produktu, koszyku – klient musi widzieć zarówno cenę podstawową, jak i kwotę kaucji osobno.
2. Zwroty opakowań
• Sprzedawca online nie ma obowiązku tworzenia własnego punktu zbiórki/opakowań - klient może oddać opakowanie w dowolnym punkcie wyznaczonym w systemie (sklep powyżej 200 m², punkt zbiórki, automat)
• Jeżeli klient zwraca produkt w ramach odstąpienia od umowy, sprzedawca musi zwrócić całą kwotę – cenę + kaucję.
3. Obsługa zwróconych opakowań „na odległość”
   W niektórych przypadkach klient może chcieć zwrócić opakowania sprzedawcy online (np. przy dużych zamówieniach) - jeśli sprzedawca zadeklaruje taką możliwość, powinien uwzględnić koszt transportu lub organizację odbioru opakowań. To kwestia organizacyjna, nie narzucona przepisami, ale może być atutem dla klienta.
4. Umowy z operatorem / rozliczenia
   Sklep online będzie uczestniczył w systemie jako podmiot zbierający kaucję i musi mieć umowę z operatorem (lub pośrednikiem), by przekazywać pobrane kwoty kaucji i rozliczać zbiórki.
5. Raportowanie i ewidencja
   Sklep online powinien prowadzić ewidencję sprzedaży napojów objętych kaucją i kwot pobranych w ramach kaucji, by móc się rozliczyć z systemem i z operatorem.

Ważne: Stewiarnia wesprze swoich klientów w dostosowaniu się do przepisów o kaucjach

Jesteśmy na bieżąco z przepisami i dostosowujemy swoje działanie do obowiązków wszelkich przepisów prawnych. Na dzień dzisiejszy tj. 01.10.2025 nie posiadamy żadnych produktów objętych kaucją. Wraz z pojawieniem się takich produktów będziemy je oznaczać flagą „KAUCJA”. Sprzedaż produktów objętych kaucją będzie transparentna dla naszych klientów. Każdy produkt objęty systemem kaucyjnym, będzie oznaczony flagą „KAUCJA” z widoczną wartością kaucji. Jeśli masz jakieś wątpliwości zawsze możesz nas zapytać i sprawdzić najświeższe informacje na stronie urzędowej: https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny

PODSUMOWANIE Obowiązki sklepów w systemie kaucyjnym